اندازه گیری 1و4-دی اکسان در سدیم لوریل اترسولفات و شامپو با استفاده از تکنیک ریزاستخراج با قطره حلال در فضای فوقانی همراه با کروماتوگرافی گازی-آشکارساز یونش شعله ای

چکیده 1و4-دی اکسان در طی ساخت سورفکتنت های الکل اتوکسـیلات که به طور گسـترده در محصـولات بهداشتی و آرایشی استـفاده می شوند، به عنوان یک محصـول جانبی تولید می شود. این ترکـیب به عنوان یک عامل احتمالی ابتـلا به سرطان در انسان در نظر گرفته می شود و بر روی کبد، کلیه و سیستم عصبی مرکزی اثر می گذارد. به همین دلیل می بایست مقدار 1و4-دی اکسان در محصولات بهداشتی و سورفکتنت ها به شدت کنترل شود. بنابراین اندازه گیـری 1و4-دی اکسان موجود در این محصـولات بسـیار اهمیت دارد. در این مطالعه به منـظور اندازه گیری کمی 1و4-دی اکسان در شامپو و سورفکتنت از تکنیک ریزاستخراج با قطره حلال در فضای فوقانی و کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز یونش شعله ای استفاده گردید. یک میله مغناطیـسی و 0/2 گرم nacl به داخـل ظرف استخراجی 20 میلی لیـتری با درپوش سپتوم دار وارد شد. پس از بستن درپوش ظرف، 0/8 میلی لیتر محلـول نمونه توسط سـرنگ 0/10 میلی لیتری به آن اضافه شد و ظرف استخراج روی دستگاه هم زن مغناطیسی قرار داده شد. محلول نمونه به مدت 10 دقـیقه با فضـای فوقانی اش درحال تعادل قرار گرفت. سپس سوزن یک سرنگ 0/10 میکرولیتری gc حاوی 0/2 میکرولیتر حلال آلی (متیل بنزوآت) از میان سپتوم عبور داده شد و قطره حلال در در تماس با فضای فوقانی نمونه قرار گرفت. پس از استخراج، قطره به داخل سرنگ کشیده شد. سوزن سرنگ از ظرف نمونه خارج و نمونه به دستگاه کروماتوگرافی گازی تزریق شد. پارامترهای مهم و موثر بر عملکرد روش مانند نوع حلال، افزایش نمک، حجم قطره، سرعت هم زدن، زمان تعادل، زمان استخراج و دمای محـلول نمونه مطالعه و بهینه شد. بهترین راندمان استخراج با استـفاده از حلال متیل بنـزوآت و حجم قـطره 2 میـکرولیتـر، سـرعت هم زدن rpm 900، 0/2 گرم nacl، زمان تعـادل10 دقیـقه، زمان استـخراج 10 دقـیقه و دمای محیـط به دست آمد. دامنـه خطی 100-5/0 1-mg l، حدتشـخیص 1- mg l4/0 و دقـت روش 2/7 درصـد (برای 5 اندازه گیری) به دسـت آمد. در نهـایت این روش برای آنالیـز نمونه های حقیقی سدیم لوریل اترسولفات، سدیم لوریل سولفات، انواع شامپو، مایع دستشویی و مایع ظرفشویی بررسی شد.